W sprawach dotyczących kredytów frankowych (zarówno kredytów indeksowanych, jak i denominowanych walutą obcą) kwestią kluczową, obok unieważnienia umowy czy roszczenia o zwrot nienależnych świadczeń, jest naliczanie odsetek. Odpowiednie ustalenie momentu, od którego przysługują odsetki, jest istotne, ponieważ może wpływać na wysokość należności, jaką bank musi zwrócić kredytobiorcy.
Odsetki od roszczenia nieterminowego
Zasadniczo, odsetki w prawie cywilnym mogą być naliczane na dwa sposoby: odsetki za opóźnienie oraz odsetki kapitałowe, które nalicza się od udzielonej pożyczki lub kredytu. W kontekście spraw frankowych mówimy przede wszystkim o odsetkach za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez bank. Chodzi o sytuację, w której bank opóźnia się z wypłatą kwoty, której żąda frankowicz.
Podstawową zasadą w polskim systemie prawnym jest to, że odsetki za opóźnienie są naliczane wówczas, gdy dłużnik (w tym przypadku bank) opóźnia się z wykonaniem świadczenia. Aby takie odsetki mogły być naliczane, wierzyciel (czyli kredytobiorca) musi wezwać dłużnika do zapłaty. Jest to szczególnie ważne, ponieważ sprawy frankowe są zaliczane do roszczeń nieterminowych, co oznacza, że termin zapłaty nie jest z góry określony i zależy od odpowiedniego wezwania do spełnienia świadczenia.
Wezwanie do zapłaty jako kluczowy element
Ze względu na to, że roszczenie frankowiczów wobec banku o zwrot nienależnych świadczeń wynikających z umowy kredytowej jest nieterminowe, konieczne jest skierowanie do banku wezwania do zapłaty. Dopiero wezwanie do zapłaty uruchamia możliwość naliczania odsetek za opóźnienie. Co więcej, zgodnie z art. 455 Kodeksu cywilnego, jeżeli termin spełnienia świadczenia nie jest określony, a także nie wynika z właściwości zobowiązania, dłużnik powinien spełnić świadczenie niezwłocznie po wezwaniu przez wierzyciela.
W praktyce oznacza to, że dopóki kredytobiorca nie wezwie banku do zapłaty, bank nie pozostaje w opóźnieniu, a co za tym idzie – nie można domagać się naliczenia odsetek za ten okres. Dopiero po skierowaniu formalnego wezwania do banku odsetki za opóźnienie mogą być liczone od dnia następnego po dniu, w którym bank powinien spełnić świadczenia zgodnie z wezwaniem.
Wezwanie do zapłaty – pewne standardy
Wezwanie do zapłaty pełni kluczową rolę w ustaleniu momentu, od którego zaczynają naliczać się odsetki. Aby było ono skuteczne musi spełniać określone wymogi formalne. Najważniejszymi elementami wezwania są:
- Wyraźne żądanie spełnienia świadczenia – kredytobiorca powinien wskazać, czego dokładnie domaga się od banku.
- Określenie wysokości roszczenia – ważne jest to, by wskazać konkretną kwotę, której domaga się kredytobiorca.
- Wyznaczenie terminu na spełnienie świadczenia – w wezwaniu powinna być wskazana konkretna data, do której bank ma czas na spełnienie świadczenia. Zazwyczaj stosuje się termin 7, 14 lub 30 dni – jest to zależne od okoliczności danej sprawy.
- Informacja o konsekwencjach braku spełnienia świadczenia – wezwanie do zapłaty powinno wskazywać, że brak zapłaty w wyznaczonym terminie będzie skutkować naliczaniem odsetek za opóźnienie.
- Sposób zapłaty – w wezwaniu powinno być wskazane w jaki sposób powinno zostać zrealizowane świadczenie, np. przelewem bankowym na wskazany w wezwaniu numer konta.
Co w przypadku, gdy nie ma wezwania do zapłaty?
Polskie prawo przewiduje, że w momencie, gdy w danej sprawie nie zostało złożone wezwanie do zapłaty, rolę takiego wezwania pełni pozew skierowany do sądu. Oznacza to, że jeżeli kredytobiorca nie wystosował przed procesem pisemnego wezwania do zapłaty, odsetki będą naliczane od dnia otrzymania przez Bank odpisu pozwu.
Oznacza to więc, że kluczowym momentem dla naliczania odsetek jest chwila, w której bank zostanie oficjalnie poinformowany o roszczeniu i zostanie wezwany do jego spełnienia. Jeżeli pozwany bank nie spełni świadczenia w odpowiednim czasie, odsetki za opóźnienie zaczną być naliczane od dnia, w którym Bank otrzymał pozew od sądu.
Podsumowując, odsetki za opóźnienie w spełnieniu świadczenia przez bank można naliczać od dnia, w którym bank zostanie wezwany do zapłaty. W przypadku braku formalnego wezwania przedprocesowego, rolę takie wezwania stanowi pozew.
