Czy kredyt frankowy jest zgodny z prawem? [2024]

Zgodność kredytów frankowych z prawem do dziś jest przedmiotem licznych dyskusji. Kredyty walutowe to legalny produkt bankowy oferowany przez instytucje finansowe. Kredyty frankowe czyli kredyty nie walutowe a waloryzowane do waluty obcej to jednak osobne zagadnienie, gdyż straciły one na popularności w związku z negatywnymi informacjami swój  temat.

Czytaj również: Uchwała składu całej Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. w sprawie III CZP 25/22

Czy kredyty frankowe są legalne?

Kredyty frankowe były niegdyś rozwiązaniem niezwykle atrakcyjnym w porównaniu do kredytów złotówkowych. Oferta kredytów CHF skusiła setki tysięcy Polaków. Obecnie kredyty frankowe kojarzone są przede wszystkim z rozpraw sądowych i sporów między konsumentami a instytucją finansową. 

Kredyty walutowe są jak najbardziej legalne. Problem w tym, że to co nazywamy kredytami frankowymi de facto nie były kredytami walutowymi, a kredytami waloryzowanymi do waluty obcej, spośród których większość z nich posiadała w umowie niedozwolone postanowienia. Dotyczy to nie tylko kredytów CHF, ale również USD, JPY czy EUR. Tak naprawdę miały one bardzo podobną konstrukcję i opierały się na niedozwolonych  mechanizmach indeksacji. Można więc uznać, że kredyt frankowe, choć nie są już oferowane, same w sobie były zgodne z prawem. Niezgodne z nim natomiast były nieuczciwe praktyki stosowane przez banki, skutkiem czego raty kredytu dosłownie rosły w oczach. 

Prawne aspekty kredytów indeksowanych i denominowanych we frankach

Charakterystyką właściwością kredytów indeksowanych i denominowanych do franka szwajcarskiego jest to, że ich wartość jest wyrażana w umowie w walucie obcej. Natomiast kredytobiorca otrzymał od banku kwotę w walucie polskiej. Spłata rat również odbywała się w złotówkach. Takie rozwiązanie wprowadziło wiele niejasności, gdyż kredytobiorca tak naprawdę nie wiedział, jaka kwota zostanie wydana do jego dyspozycji, ani ile wyniesie każda rata kredytu.

Osoby posiadające kredyt denominowany do CHF, tak samo, jak w przypadku kredytu indeksowanego, mogą ubiegać się o unieważnienie umowy. Obecnie, po kolejnych wyrokach TSUE i uchwałach Sądu Najwyższego ryzyko prawne związane z kredytami w walucie obcej zostało zmniejszone, a konsumenci bez przeszkód mogą dochodzić swoich roszczeń przed sądem. 

Aktualne regulacje dotyczące kredytów frankowych

Najnowsze regulacje w sprawie kredytów frankowych związane są m.in. z uchwałą całego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z dnia 25 kwietnia 2024 r. (III CZP 25/22). Uchwała ta wyjaśniła następujące zagadnienia:

umów frankowych nie można uzupełniać kursem średnim NBP; 
odfrankowienie umowy nie jest możliwe; 
teoria salda została ostatecznie odrzucona na rzecz teorii dwóch kondycji; 
roszczenie banku o zwrot kapitału rozpoczyna bieg przedawnienia od dnia zakwestionowania ważności umowy np. otrzymania przez bank reklamacji od kredytobiorcy;
bankowi nie należy się dodatkowe wynagrodzenia z korzystanie z kapitału. 

Wpływ zmian w przepisach prawa na kredyty w walucie obcej

Zgodność kredytów frankowych z prawem została po raz pierwszy podważona w 2019 roku. Od tamtego czasu frankowicze  musieli jeszcze trochę poczekać, nim linia orzecznicza ugruntowała prokonsumenckie poglądy. Kredyty frankowe uruchomiły dyskusję, która skutkowała zmianą w przepisach dotyczących nie tylko kredytów CHF, ale wszystkich kredytów walutowych. 

Przede wszystkim wiadomo już, że abuzywny charakter postanowień zawartych w umowie niemal automatycznie kwalifikuje umowę do unieważnienia. Co więcej, wszelkie roszczenia banków zostały obecnie odrzucone, a te mogą liczyć tylko i wyłącznie na zwrot kapitału, który udostępniły konsumentom. Na plus dla kredytobiorców zmieniły się również procedury postępowania w sprawie unieważnienia umowy kredytowej. 

Spłacasz kredyt frankowy? Nie musisz

Jesteśmy doświadczonym graczem, skupiających najlepszych ekspertów w dziedzinie kredytów frankowych. Reprezentujemy frankowiczów w sprawach o unieważnienie umowy frankowej. Jesteś w trakcie spłaty kredytu, a raty Cię przerastają? Możesz uzyskać zabezpieczenie i legalnie zaprzestać spłaty – wystarczy, że zgłosisz się do naszej kancelarii, a my zajmiemy się resztą. A może już spłaciłeś swój kredyt frankowy? Nic straconego. Wciąż masz szansę dochodzić roszczenia przed sądem.

Jakie są aktualne regulacje dotyczące kredytów denominowanych we frankach?

Obecnie umowy kredytów denominowanych można unieważnić z taką samą skutecznością, jak umowy kredytów indeksowanych do franka szwajcarskiego. 

Jakie są skutki prawne dla kredytobiorców korzystających z kredytów frankowych?

Aktualnie skutki prawne dla kredytobiorców po zawarciu umowy kredytu frankowego są takie, że ma on prawo pozwać bank santander w dowolnym momencie trwania umowy lub po zakończeniu okresu kredytowania.

Czy kredyty frankowe są legalne według obowiązującego prawa?

Ogólnie rzecz biorąc kredyty walutowe są legalne. Mimo to większość banków całkowicie wycofała z oferty kredyty frankowe. 

Umowy frankowiczów prawie zawsze były wadliwe, a zgodność kredytów frankowych z prawem została podważona.  

Bibliografia:

Adamczyk, Stanisław. „Społeczna odpowiedzialność sektora bankowego z perspektywy kredytów w CHF udzielanych w latach 2004-2008.” Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Bankowej w Poznaniu 54 (2014): 183-210.
Gałucha, Bartosz. „Nieważność umów kredytu denominowanego we franku szwajcarskim i indeksowanego do franka szwajcarskiego–w świetle orzecznictwa sądów powszechnych, Sądu Najwyższego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej.” (2022)